Wat vroeger in de 19^e eeuw werd weggezet als simpel bijgeloof, net zoals het woordje kwakzalverij (ja, dat komt van die zwarte kwakzalf), blijkt eigenlijk vaak te zijn gebaseerd op een soort diepere wijsheid die toen gewoon niet begrepen werd. In het "Lexion der Geneeskunde" wordt zelfs iemand vermeld met de naam Kwak, die zalven maakte. Toegegeven, ik kon die link niet zomaar op het internet vinden, maar de naam Kwak (Engelse "quack") wordt wél vaak genoemd, of er een verband bestaat is onduidelijk. En ja, er zijn zelfs bewijzen dat die zalven toen echt bestonden. Wil je meer weten over waar dat woord "kwakzalverij" vandaan komt? Check dan hier.

Met de opkomst van het christendom raakten veel oude tradities en gebruiken in de vergetelheid. Wat men niet begreep, werd al snel als bijgeloof bestempeld. Dit heeft ervoor gezorgd dat er weinig aandacht werd besteed aan het behoud van deze kennis, waardoor waardevolle inzichten verloren zijn gegaan. Zelfs vandaag de dag hebben we slechts beperkte toegang tot deze oude wijsheden.

Maar wat bedoelen we eigenlijk met kwakzalverij? In de moderne geneeskunde verwijst de term vaak naar methoden die wetenschappelijk niet bewezen zijn, zoals homeopathie. Hoewel homeopathie voor velen voordelen heeft opgeleverd, blijft het een uitdaging om deze behandelingen te toetsen aan de huidige wetenschappelijke normen. Opvallend genoeg maakt de moderne medische wetenschap volop gebruik van natuurlijke grondstoffen voor medicijnen, maar legt ze vaak te weinig nadruk op het aanpakken van onderliggende oorzaken. Het resultaat is een systematische focus op symptoombestrijding, wat leidt tot een overmatige afhankelijkheid van medicijnen. Dit patroon lijkt meer financiële belangen te dienen dan het welzijn van patiënten.

Complementaire geneeskunde biedt een andere benadering. Deze richt zich op het herstellen van het natuurlijke evenwicht in het lichaam en het activeren van het zelfgenezend vermogen. Hierbij ligt de focus op het aanpakken van oorzaken in plaats van alleen symptomen. Het is echter belangrijk om in te zien dat er situaties zijn waarin conventionele medische interventies noodzakelijk zijn, zoals de inzet van antibiotica bij een blaasontsteking. Na de symptoombestrijding kan men met complementaire therapieën werken aan het versterken van het immuunsysteem om toekomstige problemen te voorkomen.

"We leven in een medische wereld waar genezing

niet langer de primaire focus lijkt te zijn."

Het huidige medische systeem kent duidelijke tekortkomingen. Denk bijvoorbeeld aan problemen op cardiologieafdelingen zoals die van het Radboudumc in Nijmegen, waar al sinds 2005 problemen bekend zijn, en de sluiting van de cardiologieafdeling van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis in 2012. Zulke afdelingen functioneren nog steeds niet optimaal.

Daarnaast zijn er voorbeelden van ernstig medisch wanbeleid. Denk aan de zaak rond de controversiële neuroloog Ernst Jansen Steur, die ondanks bewezen fouten jarenlang zijn praktijken kon voortzetten en zelfs in Duitsland opnieuw aan de slag ging. Hoewel hij officieel bevoegd was, blijven dergelijke incidenten vaak onbestraft of worden ze verdoezeld. Dit roept de vraag op: waarom worden zulke artsen niet als kwakzalvers gezien?

In de complementaire geneeskunde zijn incidenten relatief zeldzaam, maar ze krijgen vaak disproportioneel veel aandacht. Een tragisch voorbeeld is de zaak van Sylvia Millecam, waarbij de behandeling fataal afliep. Dit soort gebeurtenissen leidt vaak tot een negatieve beeldvorming van de hele sector, terwijl soortgelijke fouten in de reguliere geneeskunde minder kritisch worden belicht. Zelfs bekende namen als Mellie Uyldert werden beschuldigd van kwakzalverij. Waar vroeger de brandstapel werd gebruikt, zijn dat nu zwarte lijsten en kritische verenigingen.

De toenemende commercialisering en marktwerking in de medische wereld hebben geleid tot een verlies van vertrouwen bij veel mensen. Hierdoor keren steeds meer mensen zich naar traditionele geneeswijzen, die als minder commercieel worden ervaren. Gelukkig zien we in de 21^e eeuw een positieve verandering. Steeds meer artsen erkennen dat genezing verder gaat dan alleen medicatievoorschriften. Een holistische benadering, waarin traditionele kennis en moderne inzichten worden gecombineerd, biedt veelbelovende mogelijkheden. Inspirerende voorbeelden hiervan zijn Henk Fransen en Remko Kuipers.

Door oude en nieuwe kennis samen te brengen, kunnen we de gezondheidszorg verbeteren, de kosten verlagen en de focus weer leggen op echte gezondheidsbevordering. Het is tijd om eerlijk te reflecteren: wat is nu écht kwakzalverij? Deze vraag verdient een kritische blik, óók richting de moderne medische wereld.